H ιστορία του Πατρινού Καρναβαλιού δεν είναι ούτε μικρή ούτε ασήμαντη. Κάθε άλλο μάλιστα, ανιχνεύεται -έστω και σε μορφή υποτυπώδη- στα μέσα του 19ου αιώνα! Ως πρώτος αποκριάτικος χορός θεωρείται αυτός που έγινε το 1829 στο σπίτι του Πατρινού εμπόρου Μωρέτη. Επίσημος, διότι από ανεπίσημους… ας είναι καλά οι ταβέρνες, όπου οι Πατρινοί γλεντζέδες διασκέδαζαν με κρασί και με τραγούδια, μασκαρεμένοι με στολές της εποχής.
H ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα (το 1865) ήταν αυτή που, επί της ουσίας, επηρέασε σημαντικά την εξέλιξη του νεογέννητου Πατρινού Καρναβαλιού. Στη δεκαετία του 1870, που θεωρήθηκε περίοδος οικονομικής ανάπτυξης της πόλης, εμφανίστηκαν τα πρώτα καρναβαλικά άρματα, ενώ το Δημοτικό Θέατρο "Απόλλων" ("στολίδι" του Tσίλερ) παραχωρήθηκε -για πρώτη φορά- για την πραγματοποίηση δημόσιων αποκριάτικων χορών. Το νερό είχε μπει στο αυλάκι…
"Έλα κι εσύ στο Καρναβάλι"
Το 1880 στη γιορτή του Αγίου Αντωνίου, εμφανίστηκαν στους δρόμους οι πρώτες "μπούλες" (σ.σ. στην αρχική τους μορφή, μεταμφιεσμένοι άνθρωποι που αντί για μάσκα μουτζούρωναν τα πρόσωπά τους με στάχτη, έτσι ώστε να μην αναγνωρίζονται και γύριζαν την πόλη πειράζοντας και προκαλώντας τους πάντες), ενώ γύρω στα 1900 άρχισαν να παίρνουν μέρος στις καρναβαλικές εκδηλώσεις για πρώτη φορά άτομα απ’ όλες τις κοινωνικές τάξεις.
Τότε καθιερώθηκε και ο αυγοπόλεμος, με κέρινα αυγά γεμάτα κομφετί, πρόδρομος του σημερινού σοκολατοπόλεμου (αυτό ακριβώς, που λέει η λέξη). Στις ημέρες μας έχει καθιερωθεί μετά το τέλος της μεγάλης παρέλασης να πετούνται σοκολάτες στο κοινό από διάφορες ενώσεις, που έχουν δημιουργηθεί ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο. Tο 1958 δημιουργήθηκε πρωτοφανές, για τα δεδομένα της εποχής, ρεκόρ αφού πετάχτηκαν 112.000 σοκολάτες, αριθμός που έχει ξεπεραστεί τώρα πια κατά πολλές χιλιάδες!
O "Βασιλιάς Καρνάβαλος"
Στα χρόνια που ακολούθησαν (Βαλκανικοί Πόλεμοι, Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, Εθνικός Διχασμός, Μικρασία) τα Καρναβάλια ήταν υποτονικά, ενώ ο Μεσοπόλεμος πέρασε με αβεβαιότητα, κρίση και μεμονωμένες εκδηλώσεις.
Στις χρονιές 1938 και 1939, είχαμε τα καλύτερα και πιο εντυπωσιακά προπολεμικά Καρναβάλια. Λες και ήξερε ο κόσμος πως οι εκδηλώσεις θα σταματούσαν, από το 1940 και μέχρι το 1950, λόγω της ξενικής κατοχής και του εμφυλίου (σ.σ. αν και έγιναν πολλοί χοροί στο διάστημα αυτό, κανείς επίσημος όμως).
Η μεταπολεμική αναβίωση τοποθετείται στα χρόνια 1951 και 1952 και γι’ αυτή πρωτοπόροι ήταν οι μουσικοί όμιλοι "Ορφέας" και "Πατραϊκή Μαντολινάτα". Από το 1952 μάλιστα, καθιερώθηκε ο "Βασιλιάς Καρνάβαλος" (σ.σ. το σύμβολο του κεφιού) και η "Βασίλισσα της Αποκριάς" (σ.σ. πάντοτε πάνω σε άνθινο άρμα).
O "Βασιλιάς", που κάθε χρόνο αντιπροσωπεύει κάτι διαφορετικό από τον ημίθεο Ηρακλή μέχρι το θρυλικό Ζορμπά, καίγεται την Κυριακή το βράδυ στον μόλο της Αγίου Νικολάου, σηματοδοτώντας το τέλος της καρναβαλικής περιόδου, αλλά και την αρχή της νέας! Που καιρός για… χάσιμο!
Το 1960 έκανε την "παρθενική" της εμφάνιση η Mπαντίνα του Δήμου Πατρέων, αναπόσπαστο κομμάτι των εορταστικών εκδηλώσεων μέχρι και σήμερα, ενώ η πόλη "ντύνεται" με μεγαλοπρέπεια -καρναβαλικά πάντοτε- από το 1961, χρονιά που καθιερώθηκε και ο διαγωνισμός χαρταετού (την Kαθαρά Δευτέρα).
Το 1964 το Πατρινό Καρναβάλι ματαιώθηκε λόγω του θανάτου του βασιλιά Παύλου.
Χρονιά ορόσημο
Το 1966 θεωρείται χρονιά - ορόσημο, αφού στο Πατρινό Καρναβάλι εισήχθη το "Κυνήγι του Κρυμμένου Θησαυρού", με τη συμμετοχή 94 Πατρινών και όχι μόνο. Ένας θεσμός που άλλαξε την πορεία του… θεσμού.
Στο θρυλικό αποκριάτικο παιχνίδι παίρνουν μέρος ομάδες Πατρινών, που παρουσιάζουν κάθε μία το δικό της αποκριάτικο θέμα. Το "Κυνήγι" κρατά εβδομάδες ολόκληρες (σ.σ. από την έναρξη του Πατρινού Καρναβαλιού, πάντα ξημερώματα του Αγίου Αντωνίου, μέχρι τη λήξη του) και προβλέπει σκληρό, αλλά και θεαματικό ανταγωνισμό μεταξύ των ομάδων (πληρώματα), που διαγωνίζονται σε πρωτότυπα κουίζ, αλλά και στο θέατρο, στην παντομίμα, στην επιδεξιότητα και φυσικά, στον χορό ή ό,τι άλλο σκαρφιστεί η Καρναβαλική Επιτροπή.
Το παιχνίδι κορυφώνεται με τη Μεγάλη Παρέλαση της τελευταίας Κυριακής, όπου τα πληρώματα ξεδιπλώνουν με όσες δυνάμεις τους απέμειναν τις χορευτικές τους ικανότητες, το χιούμορ και τη φαντασία τους, στους κεντρικούς δρόμους της Πάτρας. Την ίδια χρονιά καθιερώθηκε και η Νυχτερινή Ποδαράτη, η παρέλαση που γίνεται το τελευταίο Σάββατο της Αποκριάς, με κύρια στοιχεία της τους περίεργους φωτισμούς και τα έντονα χρώματα. Λέγεται "ποδαράτη" διότι δεν περιλαμβάνονται άρματα, παρά μόνο κάποια του Δήμου…
Από το 1974 εγκαινιάστηκε και η σύγχρονη περίοδος, που χαρακτηρίζεται από τη συνεχή αύξηση της συμμετοχής των καρναβαλιστών, οι οποίοι πρωταγωνιστούν και χρόνο με το χρόνο γιγαντώνουν ολοένα τις διαστάσεις της μεγάλης αυτής γιορτής, τόσο σε ποσοτικά όσο και σε ποιοτικά επίπεδα. Ανεπίσημα έχουν καταγραφεί 45.000 συμμετέχοντες, αριθμός σταθερά αυξανόμενος τα τελευταία χρόνια, αν και στην πραγματικότητα οι καρναβαλιστές που παρελαύνουν είναι πολύ περισσότεροι (ας μην αναφερθούμε στους θεατές, θα σας πιάσει... ίλιγγος!). Οι δε χοροί είχαν αρχίσει να πληθαίνουν ήδη από τη δεκαετία του '70 τόσο πολύ, που σύλλογοι και διοργανωτές με δυσκολία έβρισκαν αίθουσα για τον ετήσιο αποκριάτικο χορό τους!
Τα "Mπουρμπούλια"
Αναμφίβολα οι χοροί είναι το πιο ζωντανό και γνήσιο κύτταρο της αποκριάτικης διασκέδασης, είναι η πεμπτουσία του Πατρινού Καρναβαλιού, ο λόγος που οι αποκριάτικες νύχτες στην Πάτρα αποκτούν απεριόριστες διαστάσεις, συντηρώντας κάθε χρόνο έναν μύθο πολλών δεκαετιών!
O πιο διάσημος χορός, βέβαια, δεν είναι άλλος από τα θρυλικά "Mπουρμπούλια", που έγραψαν και συνεχίζουν μέχρι και τις μέρες μας να διαγράφουν τη δική τους διαδρομή στο Πατρινό Kαρναβάλι. Διοργανώνονται στο Δημοτικό Θέατρο και αποκορύφωμά τους είναι ο "χορός του Μαύρου Ντόμινου". Οι άνδρες φορούν απαραιτήτως επίσημο ένδυμα και οι γυναίκες ντόμινο, φροντίζοντας να καλύπτουν επιμελώς τα πρόσωπά τους. O χορός ξεκίνησε σε εποχές "περιορισμένες" για τις γυναίκες, οι οποίες χωρίς να αναγνωρίζονται είχαν την πρωτοβουλία στην εκλογή καβαλιέρου. Πλέον, το φλερτ κρατεί καλά, αλλά δεν λείπουν και οι φάρσες! Έχουν… χαλάσει και κάποια σπίτια, γιατί ακόμα και στο γλέντι υπάρχουν… απώλειες. Ας μην το αναλύσουμε.
Το Καρναβάλι των Μικρών
Το "Μπέιμπι Ράλι" είναι ο… μικρός "Κρυμμένος Θησαυρός". Επινοήθηκε το 1967, δίνοντας την ευκαιρία στα Πατρινόπουλα να πάρουν ενεργά μέρος στο Καρναβάλι. Τα παιδιά συμμετέχουν με τα ποδήλατά τους, φροντίζοντας να ετοιμάσουν -με τη βοήθεια έμπειρων συγγενών και φίλων- το καρναβαλικό θέμα τους.
Από το 1995 διοργανώνεται και το Καρναβάλι των Μικρών, το οποίο απευθύνεται στους μικρούς φίλους του Καρναβαλιού, περιλαμβάνει ποικίλες εκδηλώσεις και κορυφώνεται με τη Μεγάλη Παρέλαση, την Κυριακή των Aπόκρεων. Μην μπερδεύεστε, το Καρναβάλι ολοκληρώνεται την Κυριακή της Τυροφάγου.
H Μεγάλη Παρέλαση
Η κορυφαία εκδήλωση του Πατρινού Καρναβαλιού δεν είναι άλλη από τη Mεγάλη Παρέλαση. Προηγούνται τα καρναβαλικά άρματα του δήμου κι ακολουθούν -χωρίς τελειωμό, πραγματικά επί ώρες- οι ομάδες του "Κρυμμένου Θησαυρού".
Διασχίζει την πόλη, παρακολουθείται από δεκάδες χιλιάδες θεατές στα πεζοδρόμια, τα μπαλκόνια των σπιτιών και τις κερκίδες της κεντρικής πλατείας της Πάτρας. Μόνο όποιος την έχει ζήσει από μέσα μπορεί να καταλάβει τι αντιπροσωπεύει: Το κέφι, τον χορό, το τραγούδι, στον υπέρτατο βαθμό τους. Μετέχουν σ’ αυτήν άνθρωποι όλων των ηλικιών, από… νεογέννητα μέχρι παππούδες, που διασκεδάζουν με την ψυχή τους και μας καλούν, όπως και το τραγούδι:
"Έλα κι εσύ στο Καρναβάλι, έλα να δεις πώς ξεφαντώνουμε…".
Κοινό και συμμετέχοντες γίνονται ένα.
"Πατρινό Καρναβάλι, μας τρελαίνεις σαν έρχεσαι κάθε χρονιά
και μας κάνεις να νιώθουμε κάθε φορά
σαν να το ζούμε για πρώτη φορά…",
εξηγούν τραγουδώντας οι Πατρινοί γιατί τα χρόνια περνούν, αλλά τα συναισθήματα παραμένουν εξίσου έντονα.
Έτσι, για να ξέρετε
H ιστορία του καρναβαλιού χάνεται στα βάθη αιώνων. Δανειστήκαμε τη λέξη από την ιταλική carnavale, η οποία προέρχεται από το carne-levane, που σημαίνει την άρση του κρέατος, δηλαδή αποκριά!
Ανέκαθεν οι άνθρωποι είχαν καθιερώσει γιορτές, κατά τις οποίες μπορούσαν να γλεντούν ελεύθερα χωρίς περιορισμούς. Το Πατρινό Καρναβάλι, ως θεσμός, έχει γράψει τη δική του ιστορία στο πέρασμα των χρόνων, παρόλα αυτά καμία εκδήλωση ενταγμένη στο επίσημο πρόγραμμα δεν είναι δυνατό να συγκριθεί με τις αυτοσχέδιες εκδηλώσεις, που παρουσιάζουν κάθε χρόνο οι ίδιοι οι Πατρινοί, συσπειρωμένοι σε συντροφιές, ή στα πληρώματα του "Θησαυρού".
Το πρόγραμμα αυτών των εκδηλώσεων δεν θα το βρει κανείς γραμμένο πουθενά, αλλά μπορεί (και πρέπει!!!) να το ζήσει, περιδιαβαίνοντας στα πατρινά στέκια… Εξάλλου, όλοι όσοι ασχολούνται με την οργάνωση των εκδηλώσεων του Τριωδίου "πιάνουν δουλειά" για το επόμενο Καρναβάλι αμέσως μόλις τελειώσει το προηγούμενο…
H πόλη ζει στους ρυθμούς του όλο τον χρόνο, αν και την τελευταία Κυριακή έχουμε την κορύφωση. Τόσος κόπος, τόση προετοιμασία να πάνε… χαμένα;
"Όλη η Πάτρα χορεύει, απ’ το βράδυ μέχρι τ’ άλλο πρωί
κι όταν ξανανυχτώσει κάποια ιδέα θα πέσει κι άντε πάλι, από την αρχή,
τρελός χορός μέχρι το πρωί…".
Καλή σας διασκέδαση!
Αναρτήσεις
