ΤΙ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΕΙΣΜΟΣ
Απότομη κίνηση ή δόνηση εκτάσεων του στερεού φλοιού της γης. Προέρχεται από μετατόπιση μαζών κάτω από την επιφάνεια της γης. Έχουν παρατηρηθεί σεισμοί όλων των βαθμών έντασης, που γίνονται αντιληπτοί από πολύ ευαίσθητους σεισμογράφους σε ειδικούς σταθμούς. Για να εκτιμηθούν τα αποτελέσματα των σεισμών πρέπει να καθοριστούν τα διάφορα στοιχεία, που χρησιμεύουν σαν βάση εκτιμήσεως. Πρώτο στοιχείο είναι η ΄΄εστία΄΄ ή ΄΄υπόκεντρο του σεισμού, η υπόγεια δηλ. έκταση, στην οποία γεννιέται ο σεισμός. Δεύτερο στοιχείο είναι το ΄΄επίκεντρο ΄΄ του σεισμού , δηλ. η περιοχή της επιφάνειας της γης που βρίσκεται κάθετα πάνω από την ΄΄εστία΄΄. Έπειτα πρέπει να διακρίνουμε τα διάφορα σεισμικά κύματα, καθώς και τα αποτελέσματα των σεισμών (καταστροφές, πλημμύρες, πυρκαγιές, ανθρώπινα θύματα). Τα αποτελέσματα ποικίλλουν ανάλογα με τις συνθήκες (αντοχή υπέδαφους, κατασκευή σπιτιών, πυκνότητα πληθυσμού, τοπική ώρα, συνήθειες πληθυσμού).
ΜΕΣΟΣ ΟΡΟΣ ΕΤΗΣΙΩΝ ΣΕΙΣΜΩΝ
Κατά μέσο όρο, κάθε χρόνο σημειώνονται
ΙΤΑΛΙΑ 165 σεισμοί (έτη 1891 –1920)
ΕΛΛΑΔΑ 531 σεισμοί (έτη 1893-1898)
ΙΑΠΩΝΙΑ 1041 σεισμοί (έτη 1885-1892)
ΑΓΓΛΙΑ 13 σεισμοί (έτη 1889-1916)
ΟΙ ΠΙΟ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΙΚΟΙ ΣΕΙΣΜΟΙ ΗΤΑΝ
ΣΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ, το 1703, με 200.000 νεκρούς.
ΣΤΙΣ ΙΝΔΙΕΣ , το 1737, με 300.000 νεκρούς.
ΣΤΗ ΛΙΣΣΑΒΟΝΑ , το 1755, με 50.000 νεκρούς.
ΣΤΗ ΜΕΣΣΗΝΗ, το 1908, με 100.000 νεκρούς.
ΣΤΗΝ ΚΙΝΑ, το 1920, με 180.000 νεκρούς.
ΣΤΗΝ ΙΑΠΩΝΙΑ, το 1923, με 99.331 νεκρούς.
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
Πολλές φορές οι σεισμοί επιφέρουν τεράστιες καταστροφές σε πόλεις και χώρες,
(τεράστια κύματα στη θάλασσα, κατολισθήσεις, καθιζήσεις,κατάρρευση κτιρίων).
ΓΙΑ ΤΟ ΣΕΙΣΜΟ
Είναι δυνατό από τον ΄΄κύριο σεισμό΄΄ να προηγούνται οι ασθενικές πρόδρομες δονήσεις και να ακολουθούν οι ΄΄μετασεισμικές δονήσεις΄΄ ή ΄΄μετασεισμοί΄΄. Κάθε σεισμός ξεκινά από μία θέση από τα βάθη της Γης, όπου γεννιέται η ενέργεια που τον προκαλεί. Η θέση αυτή λέγεται εστία του σεισμού. Η εστία του σεισμού κατά λαμβάνει μία επιφάνεια με άγνωστη έκταση και άγνωστο βάθος. Και αυτή η επιφάνεια σημειώνεται με ένα σημείο, το επίκεντρο. Η περιοχή γύρω από την εστία του σεισμού στην οποία γίνονται αντιληπτές οι σεισμικές δονήσεις από τον άνθρωπο λέγεται μακροσεισμική περιοχή. Κάθε σεισμός έχει τους δικούς του χαρακτήρες, έναν ιδιαίτερο δηλαδή τρόπο με τον οποίο γίνεται αισθητός σε διάφορους τόπους. Τέτοιοι χαρακτήρες είναι: η ένταση, το είδος, η διάρκεια, και η διεύθυνση.
1) Ένταση του σεισμού. Αυτή μπορεί να εκτιμηθεί από τα αποτελέσματα που προκαλούνται στο έδαφος. Για το χαρακτηρισμό των σεισμών ανάλογα με την έντασή τους προτάθηκαν διάφορες κλίμακες. Η κλίμακα ΡΙΧΤΕΡ είναι αυτή που χρησιμοποιείται πιο πολύ και διακρίνει τους σεισμούς σε 12 βαθμούς.
2) Το είδος του σεισμού. Ανάλογα με τα αίτια που τους προκαλούν οι σεισμοί χωρίζονται σε:
α) Ηφαιστειογενείς: εκδηλώνονται σε περιοχές που βρίσκονται ενεργά ηφαίστεια
κυρίως πριν και μετά από τις ηφαιστειακές εκρήξεις.
β) Εγκατακρημνισιγενείς: εκδηλώνονται όταν καταρρέουν οροφές σπηλαίων που έχουν δημιουργηθεί από την υπόγεια ροή του νερού και είναι σεισμοί με μικρή καταστρεπτική ενέργεια.
γ) Τεκτονικοί: λέγονται έτσι επειδή έχουν κάποια σχέση με την τεκτονική κατασκευή της περιοχής. Προκαλούνται από δυνάμεις που ξεπερνούν τα όρια της αντοχής των πετρωμάτων, με αποτέλεσμα να παραμορφωθούν τα στρώματα των πετρωμάτων.
3) Διάρκεια. Διάρκεια του σεισμού λέγεται το χρονικό διάστημα κατά το οποίο ο σεισμός είναι αισθητός. Η διάρκεια των σεισμών είναι πάρα πολύ μικρή (λίγα δευτερόλεπτα μέχρι 1΄ το πολύ), αλλά οι δονήσεις επαναλαμβάνονται με μεγάλη ταχύτητα έτσι ώστε να διατηρείται η εντύπωση μιας παρατεταμένης δόνησης και μόνο. Η διάρκεια του σεισμού εξαρτάται από το μέγεθος του σεισμού, από την απόσταση του παρατηρητή, από το επίκεντρο κ.λ.π..
4) Η διεύθυνση. Η διεύθυνση απ’όπου φαίνεται ότι έρχεται ο σεισμός είναι ανεξάρτητη από τη θέση του επίκεντρου. Πολλές φορές συμπίπτει με τη διεύθυνση προς την οποία βρίσκεται το επίκεντρο, τις περισσότερες όμως όχι. Αυτό συμβαίνει γιατί τα πετρώματα, μέσα από τα οποία μεταδίδονται οι σεισμικές δονήσεις, παρουσιάζουν διαφορετική ελαστικότητα το ένα από τ’άλλο.
Κάθε σεισμός χαρακτηρίζεται από ορισμένα στοιχεία. Αυτά είναι:
1) Το βάθος: Είναι η κατακόρυφη απόσταση του υπόκεντρου από το επίκεντρο και ποικίλλει ανάλογα με το είδος του σεισμού. Ανάλογα με το βάθος οι σεισμοί χαρακτηρίζονται σε αβαθείς(βάθος εστίας μέχρι 50χλμ.), σε ενδιάμεσους (βάθος 50 250χλμ.), σε βαθείς(βάθος 250-720χλμ.).
2) Το μέγεθος: Το μέγεθος του σεισμού προσδιορίζεται από την ενέργεια που εκλύεται κατά τη διάρκεια του σεισμού και η οποία, αν μπορούσε να χρησιμοποιηθεί θα έδινε έργο. Έτσι ως σεισμός 1ου μεγέθους χαρακτηρίζεται ο σεισμός κατά τον οποίο εκλύεται τόση ενέργεια, όση και κατά την κίνηση του εδάφους που προκαλείται από τον άνεμο, τα κύματα της θάλασσας, τα μέσα συγκοινωνίας κ.λ.π.,ως σεισμός 2ου μεγέθους χαρακτηρίζεται η δόνηση κατά την οποία η ενέργεια που εκλύεται είναι 10 φορές περισσότερη από την ενέργεια του σεισμού 1ου μεγέθους και σεισμός 3ου μεγέθους είναι η δόνηση κατά την οποία η ενέργεια που εκλύεται είναι 10 φορές περισσότερη από αυτήν που εκλύεται από σεισμό 2ου μεγέθους κ.ο.κ..
Το μέγεθος του σεισμού υπολογίζεται με τη βοήθεια των σεισμογράφων. Όταν η εστία του σεισμού βρίσκεται κοντά στην ακτή ή κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας, τότε λέμε ότι έχουμε θαλάσσιους σεισμούς ή θαλάσσια σεισμικά κύματα.
Στην περίπτωση θαλάσσιου σεισμού είναι δυνατό να δημιουργηθούν στον πυθμένα της θάλασσας πελώρια χάσματα και να σχηματιστούν ξαφνικά τεράστιες κοιλότητες. Τις κοιλότητες αυτές σπεύδει το νερό με ορμή να τις καλύψει, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται στην επιφάνεια της θάλασσας κύματα μεταφοράς.
Οι περιοχές της Γης όπου γίνονται πραγματικά σημαντικοί σεισμοί αποτελούν τέσσερις χαρακτηριστικές ζώνες, που είναι:
η Περιειρηνική, η ζώνη του Ατλαντικού,
η Μεσόγειος υπερασιατική ζώνη
και η ζώνη του Ινδικού ωκεανού.
Το πρόβλημα της πρόγνωσης των σεισμών είναι πολύ δύσκολο και παραμένει ακόμα στη μεγάλη του έκταση άλυτο.
Στον ελληνικό χώρο υπάρχουν πολλές εστίες σεισμού, εξαιτίας του μεγάλου κατακερματισμού.
Οι περισσότεροι σεισμοί της Ελλάδας είναι τεκτονικοί.
ΠΗΓΗ: ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΜΥΤΙΛΙΝΗΣ
Των μαθητών της Α! τάξης Αντώνη Τατάκη, Ελένης Ψωμά, Γιάννη Μπίνα.
Αναρτήσεις
